Zeynep Killi
Zeynep is geboren in Kürecik in Turkije. In 1985 kwam ze als Koerdische politieke vluchteling naar Nederland.
Lees meer
Lees het verhaal van Shi
Ik ben opgegroeid in een plattelandsdorp in de provincie Fujian, China. In 2015 kwam ik op achttienjarige leeftijd naar Nederland, samen met mijn ouders. Toen ik tien jaar oud was, bekeerde ik me tot het christelijk geloof. Als kind had ik altijd last van angsten, kreeg vaak het gevoel dat er kwade geesten om mij heen waren. Ik had geen rust en was bang om alleen te zijn. Mijn moeder zei daarom eens tegen mij: ‘Als je bang bent, kun je bidden tot Jezus, en Hij zal je beschermen.’ Ik deed dat, en voelde de vrede en rust over me heen komen. Sindsdien geloof ik. Mijn innerlijke rust was belangrijker dan het gevaar in de buitenwereld, dat steeds groter werd. Voor zowel mijn ouders, als voor mij.
Wij zijn de enigen binnen de familie die geloven, en voelden ons hierin vaak buitengesloten.
Officieel is het christendom belijden toegestaan in de Chinese wet. Maar de praktijk is anders. Er zijn ‘geregistreerde kerken’, maar hier wordt alles wat er wordt gelezen, gezongen, gebeden en gezegd, gecontroleerd door de overheid. Als iemand van zo’n geregistreerde kerk moet je eerst aan de Partij gehoorzamen, en daarna pas tot God. Maar voor ons is dat geen geloven meer. God komt eerst.
Wij zijn de enigen binnen de familie die geloven, en voelden ons hierin vaak buitengesloten. Bij familiebezoeken werden we vaak tegengehouden bij de deurpost: ‘Als je belooft niet over God te praten, mag je naar binnen.’ Als kind al voelde ik die afkeuring. Ik zie het als een zwarte tijd. Gelukkig hadden we onze kerk. We kwamen ondergronds bijeen bij broeders of zusters thuis, wisselden vaak de ontmoetingsplek, zongen fluisterend en baden in stilte, uit angst dat iemand ons zou horen. Overal hangen camera’s, iedereen kan een spion zijn. Tegelijkertijd wilden we het evangelie verkondigen aan anderen.
Maar op een dag werd een goede vriendin van mijn moeder opgepakt. We hoorden dat de politie waarschijnlijk camerabeelden had van haar geregelde bezoeken aan ons huis. Diezelfde week kreeg mijn vader, die werkzaam was bij de overheid, van zijn leidinggevende te horen: ‘Jullie staan op de zwarte lijst. Ik wil je beschermen, maar dan moet je zes anderen bij de politie aangeven.’ Mijn vader stemde hiermee in, maar alleen om tijd te winnen. Ondertussen hebben we snel onze koffers gepakt. We konden hier niet meer blijven.
Het mocht niet baten: de conclusie was dat we geen christenen waren, omdat volgens de IND onze belevingen van het geloof te algemeen, te oppervlakkig en te vaag zouden zijn.
Maar waar moesten we naartoe? We waren in paniek. Straks zouden ze voor onze deur staan! Dag en nacht baden we tot de Heer. Toen kreeg mijn moeder een droom: over grasvelden, koeien, een molen. Ze wist niet wat dit betekende, maar mijn vader herkende er een boodschap in: we zouden naar Nederland gaan. Via een reisbureau hebben we veel geld betaald om de juiste reispapieren te krijgen. Niet lang nadat de vriendin van mijn moeder was opgepakt, vluchtten we uit China. We zijn er nooit meer teruggekeerd.
In Nederland gingen we voor de asielaanvragen naar de asielzoekerscentra in Ter Apel. Om erkend te worden als vluchteling, moesten we bij de Immigratie- en Naturalisatiedienst (IND) twee dingen aantonen: dat we christen waren, en hierdoor serieus gevaar liepen in ons thuisland China. En dat betekende: bewijzen en documentatie laten zien. Dat we onderdeel waren van de kerk aldaar, bijvoorbeeld. Maar dat vormde een probleem. We hadden geen enkel officieel document, filmpjes, of andere vorm van bewijs: onze kerk was immers ondergronds, mocht juist niet ontdekt worden. Ook werden ons vragen gesteld als: ‘Wat betekent Jezus voor jou?’. We probeerden dit zo persoonlijk mogelijk te beantwoorden. Het mocht niet baten: de conclusie was dat we geen christenen waren. Volgens de IND waren onze belevingen van het geloof te algemeen, te oppervlakkig en te vaag. We liepen dus geen gevaar, en moesten daarom terugkeren naar China. Dat was een grote klap: We durfden niet te zijn voor wie we zijn in China, en we worden niet erkend voor wie we zijn in Nederland.
Ik woon sinds de afwijzing van de asielaanvragen als ‘ongedocumenteerde’ in Nederland. Ik heb geen geldig identiteitsbewijs, geen ‘papieren’: ik kan geen studie volgen, niet officieel werken, me nergens inschrijven. Pakketjes kan ik bijvoorbeeld niet ophalen: daarvoor is een ID-bewijs nodig. Bewust ga ik niet naar 16+ films: ook daar zou ik niet in kunnen komen. Voor de Nederlandse staat besta ik niet.
Ze weten denk ik wel dat ik en mijn familie hier nog steeds zijn. We worden niet actief het land uitgezet. Maar zodra we ergens in aanraking zouden komen met de politie, lopen we het risico op het vliegveld terug naar China te worden gezet. Maar we durven niet terug: zodra we voet aan de grond op het Chinese vliegveld zetten, worden we waarschijnlijk opgepakt. We hebben daarom ook alle contact met onze familie en vrienden aldaar verbroken – om ze geen gevaar te laten lopen.
Ik kijk niet te ver in de toekomst. Leef met de dag, maar wel met hoop.
Ik ben dankbaar voor de vrijheid in Nederland. We hebben een kerk in Den Haag waar we hardop kunnen zingen, een gemeenschap vormen, onszelf kunnen zijn. Dat maakt het leven lichter. Tegelijkertijd voelt mijn leven alsof ik in een piepklein kamertje sta, omringd door vier muren zonder ramen: ik kan wel een paar stappen naar voren en naar achteren doen, maar ik kom nooit ver. Heb geen horizon.
Als ik op een dag wel zou kunnen studeren, wil ik meer over de zorg leren: zowel de fysieke als mentale zorg. In mijn vrijwilligerswerk bij het Wereldhuis kom ik mensen tegen die fysiek ziek zijn, soms al heel ziek, maar niet naar een dokter willen of durven te gaan omdat ze bang zijn dat het gevaarlijk zou zijn en een last zou kunnen vormen voor anderen: deze mensen spreken vaak geen Nederlands of Engels, weten niet hoe het zorgsysteem werkt, kunnen geen tolk vinden, hebben geen idee naar welke arts ze ‘mogen’ gaan zonder risico te lopen om opgepakt te worden door de politie.
Ontzettend grote verschillen tussen Nederlanders en Chinezen zie ik niet. We zijn allemaal gewoon mensen. Iets dat ik vanaf het begin al wel merkte, was de verschillende betekenis die we aan het woordje ‘nee’ toebedelen: in China, is één keer nee zeggen, niet echt een ‘nee’. ‘Wil je een kopje thee?’, ‘Nee, dankjewel’, wordt vaak gevolgd door nog tweemaal: ‘Ach, neem een kopje!’. In Nederland betekent één keer ‘nee’, meestal echt ‘nee’. Ik heb zelf geleerd nee te zeggen als het nodig is. Bij vragen om hulp is dit nog wel iets lastig. Vaak zeg ik dat ik geen hulp nodig heb. Nu heb ik denk ik wel geleerd om eerlijker te zijn met mijn mening.
Ik kijk niet te ver in de toekomst. Leef met de dag, maar wel met hoop: dat verlies ik niet. Ik probeer een zo normaal mogelijk leven te leiden, binnen de ruimte die ik wel heb. Met de hoop dat ik wel echt in Nederland zal mogen blijven.
Interview: Joost Backer
Editing: Joost Backer
Foto's: Esther Frank
